Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu personel istihdamı koşulları
Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu personel çalıştırmak üzere Bakanlığımıza yapılan çalışma izni başvurularının son zamanlarda giderek artması nedeniyle, konunun istismarının önlenmesi ve izin verilen yabancıların güvenliği açısından aşağıdaki sınırlamaların getirilmesi kararlaştırılmıştır.
- Yaşlı ve hasta bakımı ile küçük çocuğu bulunanlar dışında konutlarda yabancı personele çalışma izni verilmeyecektir.
- Bakım gerektirecek hastalığının bulunduğunun sağlık raporu ile kanıtlanması zorunludur.
- Ciddi bakım gerektiren haller dışında erkek yabancılara konutlarda çalışma izni verilmeyecektir.
- Bakanlığımızca daha önce çalışma izni verilip uzatma başvurusunda bulunulan yabancının sosyal güvenlik primleri yatırılmadığının tespiti halinde, uzatma işlemi yapılmayacak olup ayrıca SGK tarafından işverene sigortasız işçi çalıştırmaya yönelik cezai işlem uygulanacaktır.
TEMİZLİKÇİ BASKINI
SGK, evlerde sigortasız çalıştırılan 700 bin kadını yakın takibe aldı. Ağırlıklı olarak lüks semtlerde yapılan baskınlarla tespit edilen ev sahiplerine 16 ila 150 bin TL arasında cezalar kesiliyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) ‘Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi’ kapsamında yürürlüğe giren ev işçilerine sigorta zorunluluğunda sıkı denetim başladı. SGK ve Maliye Bakanlığı müfettişleri, emniyet güçlerinin de desteğini alarak ev ev kaçak temizlikçi arıyor. Genellikle öğle saatlerinde yapılan denetimlerde kapıyı açan çalışan, görevliler tarafından çapraz sorguya alınıyor. Kişinin beyanlarından evde çalıştığı tespit edilirse başka sorgular da yapılıyor. Yabancı uyruklu ise çalışma izni olup olmadığı, Türk vatandaşıysa da sigortasının yapılıp yapılmadığı soruluyor. Sadece hizmeçiler değil, sitenin güvenlik görevlileri, kapıcılar ve komşular da sorgulanıyor.
GÖKTÜRK’TE 100 BASKIN
Gerek duyulması halinde güvenlik kameraları da inceleniyor. Tespitler sonucunda ev sahibine 16 ila 150 bin TL’ye kadar idari para cezası kesilebiliyor. Cezayı artıran unsurların başında hizmetlinin evde ne kadar süredir çalıştığı geliyor. Denetimlerin sıklaştığı bölgelerin başında ise gelir seviyesi yüksek semtler ve lüks siteler geliyor. Kemerburgaz, Etiler, Beşiktaş, Kadıköy, Çengelköy ve Göktürk en fazla denetim yapılan yerler. Sadece Göktürk’te en az 100 eve temizlikçi baskını yapıldığını ifade eden K.L. kendisine de 16 bin TL ceza kesildiğini söyledi. 5 yıldır Göktürk’te oturan K.L. denetimle ilgili şu bilgileri verdi: “Öğlen saatinde evimize aralarında SGK uzmanları ve polislerin bulunduğu 6 kişi gelmiş. 2 aydır çocuğuma bakan yabancı uyruklu kadını sorguya almışlar. Ardından da çocuğumu komşuya bırakıp, onu Göktürk Polis Karakolu’na götürmüşler. 3 gün orada kaldı. Çalışma izni ve sigortası yoktu. Bana da 16 bin TL ceza kesildi. Yasalardan haberimiz yoktu.”
150 BİN LİRA CEZA KESİLEN VAR
Kemerburgaz’daki denetimlerden 150 bin TL’ye kadar ceza kesilen evler de var. Konuyu yargıya taşıdığını ifade eden işadamı, “2 yıldır evimizde yemek yapmaya gelen bir hanım vardı. Polisler ‘Bu evde mi çalışıyorsunuz’ diye sormuş. O da yemek yapmaya geldiğini söylemiş. Bu beyanı esas kabul eden SGK bana 110 bin TL ceza kesti” dedi.
1 GÜNE BİLE SİGORTA ŞART
Yetkililer denetimlerin genellikle ihbar üzerine yapıldığını ifade etti. Vatandaşların evlerinde çalıştırdığı kişileri 1 günlük dahi olsa sigorta yaptırmaları gerektiğini ifade eden yetkililer, şu açıklamayı yaptı: “Ev hizmetlerinde çalışan kişilerin 4817 Sayılı Kanun gereğince çalışma izni alması, işverenleri tarafından sigorta primlerinin ödenmesi gerekiyor.”
EV FİYATI KADAR CEZA
Tespitler SGK’nın çok sayıda kurumla işbirliği sonucu yapılıyor. Uzmanlar, “SGK’nın geriye doğru 10 yıl re’sen prim tahakkuk ve tahsil yapma yetkisi bulunuyor. Böyle bir durumun tespiti halinde ev sahiplerine orta halli bir evin değeri kadar ceza kesilebilir” uyarısında bulundu.
KOMŞU ŞİKÂYET EDİYOR
Evde sigortasız işçi denetimlerinin artmasında şikâyetler de etkili oluyor. Bu konuda hayata geçirilen Alo 170 hattına her gün bine yakın ihbar geliyor. İhbarı genellikle komşular veya çalışanın kendisi yapıyor.
700 BİN ÇALIŞAN VAR
Araştırmalara göre Türkiye’de ev hizmetlerinde 700 bin kişi çalışıyor. Bunların yüzde 1’inin sigortalı olduğu tahmin ediliyor. Verilere göre 2012’de 51 ev işçisi kadın iş kazasında ölürken, 3 bini de kaza geçirdi.
ÖNEMLE DUYURULUR
İŞ KANUNUNA GÖRE KISMİ SÜRELİ VE ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞANLAR İLE EV HİZMETLERİNDE AY İÇİNDE 30 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞI HAKKINDA
5510 sayılı Kanunun genel sağlık sigortasına ilişkin hükümlerinin tamamı, 1/1/2012 tarihinde yürürlüğe girecek olup Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince 4857 sayılı İş Kanununun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların da 1/1/2012 tarihinden itibaren eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması zorunludur.
Söz konusu hüküm gereğince; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında ki sigortalılardan eksik günlerini isteğe bağlı sigortalı olarak tamamlayanlar hariç olmak üzere;
1/1/2012 tarihinden itibaren ilk defa çalışmaya başlayacak olanların işverenleri tarafından verilen sigortalı işe giriş bildirgesinde, “4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine yada ev hizmetlerinde 30 günden az çalışıyor mu ?” alanı bu sigortalıların genel sağlık sigortalısı olup olmadıklarının belirlenmesini teminen zorunlu alan haline getirilmiştir. İşverenler, bu kapsamda çalıştıracakları sigortalılar için “Evet” seçeneğini işaretlemeleri halinde “Zorunlu çalışılan gün sayısı” alanını da işaretleyeceklerdir.
1/1/2012 tarihinden önce kısmi süreli veya çağrı üzerine yada ev hizmetlerinde 30 günden az çalışanlar ise 2011 Kasım ayında aylık prim ve hizmet belgesinde eksik gün nedeni “06- Kısmi isdihdam” ve “17- Ev hizmetlerinde 30 günden eksik çalışma” seçeneği işaretleyen işverenlere e-sigorta menüsü üzerinden bir defaya mahsus seçim yaptırılarak tescil edilmesi sağlanacaktır.
Bildirim yapmayan ya da eksik bildirim yapan işverenler için aylık prim ve aylık prim ve hizmet belgesinin verilme süresinden sonra (ayın 1’i ila 30’u arasında ücret alanlar için takip eden ayın 23 ü, ayın 15 i ila 14 ü arasında ücret alanlar için takip eden ayın 7 si) sigortalılar re’sen tescil edileceklerdir.
Bu kapsamda çalıştırdığınız sigortalıların için genel sağlık sigortası primi asgari ücret üzerinden oluşturulmuş olup aile içindeki kişi başına düşen gelirin tespiti için sigortalıların ikametlerinin yer bulunduğu sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına müracaat etmeleri gerekmekte olup, sigortalıların gelir testi yaptırmak istememeleri halinde aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının, asgari ücretin iki katından fazla olduğu kabul edilerek prim tahsilatı yapılacaktır.
30 günden az çalışan sigortalıların bu sürelerini (4/a) kapsamında isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödemeleri mümkün olup isteğe bağlı sigortaya müracaat ettiklerinde ayrıca genel sağlık sigortası primi ödemelerine gerek bulunmamaktadır.
İşverenlerin sigortalılara genel sağlık sigortalılıkları hak ve yükümlülüklerine ilişkin bilgi vermeleri hususu önemle duyurulur.